ARKAS KOLEKSİYONU’NDA OSMANLI HALI SANATI
23 Ocak 2015 – 10 Temmuz 2015
Osmanlı İmparatorluğu’nun 600 yıllık tarihi boyunca üretimi devam eden Osmanlı saray halılarının klasik dönemi XVI. yüzyılda başlar, XVII. ve XVIII. yüzyılda Anadolu’daki önemli dokuma merkezleri öne çıkar, XIX. yüzyılda ise İstanbul Feshane ve İzmit Hereke’de kurulan dokuma fabrikaları ile Osmanlı Saray halıcılığında yeni bir dönem başlar. Yine XIX. yüzyıl sonunda Kumkapı bölgesinde bulunan atölyelerde, saray geleneğinin devamı niteliğinde çok kıymetli halılar dokunur. Bugün özellikle Feshane ve Kumkapı halıları ile ilgili müze koleksiyonları dışında yer alan örneklerin sayısı oldukça sınırlıdır. Bu sebeple bu halılarla ilgili yapılmış olan bilimsel çalışmalar da kısıtlı kalmaktadır.
Feshane – Hereke – Sivas – Kumkapı Halıcılığı
Sultan II. Mahmut döneminde, ordunun fes ve kumaş ihtiyacını gidermek için 1834’te Feshane-i Hümayun fabrikası kurulmuş, bu fabrika bünyesinde saray ve köşkler için halılar da üretilmiştir. Sadece hanedan mensuplarının kullanımı ve sultanın diğer hükümdarlara armağan olarak göndermesi için yapılmış ve günümüzde benzerleri yapılamayan Feshane halıları, bugün dünyada çok sınırlı sayıda koleksiyonda bulunmaktadır. Yine aynı dönemde, ipekli ve pamuklu kumaş üretimi için Hereke Fabrika-i Hümayunu kurulmuş ve burada sarayların tefrişi için çok ince doku kalitesinde halılar da dokunmuştur. Hereke halıcılığı günümüzde yeni bir desen ve teknik anlayışla kalite ve görkemin simgesi olarak dünyada öne çıkmaktadır. XIX. yüzyılın ortalarından itibaren, Sivas da ipek halı üretim merkezi olarak öne çıkmaktadır. Sarayların halı ihtiyacını karşılamak üzere Sivas ve çevresinden İstanbul’a getirilen ve Kumkapı semtine yerleştirilen halı ustaları, 1870’lerden itibaren orada bulunan atölyelerinde Osmanlı Hanedanı için emperyal Hereke tezgahlarıyla yarışacak olağanüstü kalitede ipek halılar dokumuştur.
Arkas Sanat Merkezi, kültürel değerlerimizin ortaya konması ve bize ait eserlerin tanıtılması amacıyla Arkas Koleksiyonu’ndan derlenen ve bugün benzerleri dünyada sınırlı sayıda bulunan Feshane, Hereke, Kumkapı ve Sivas üretimi nadide halıları sanatseverlere sunmaktadır.